Η Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) αναπτύχθηκε από τον Δρ Aaron T. Beck και είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας στην οποία ο θεραπευτής και ο ασθενής συνεργάζονται ως ομάδα για τον εντοπισμό και την επίλυση προβλημάτων. Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν το γνωσιακό μοντέλο για να βοηθήσουν τους πελάτες τους να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους με την αλλαγή στις σκέψεις, στη συμπεριφορά, και στις συναισθηματικές αντιδράσεις τους.
Η CBT έχει βρεθεί σε εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες να είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία πολυάριθμων ψυχικών διαταραχών, όπως της κατάθλιψης, των διαταραχών άγχους, των διατροφικές διαταραχές, και της κατάχρησης ουσιών, ενώ τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται και στις διαταραχές προσωπικότητας. Έχει αποδειχθεί επίσης ότι είναι αποτελεσματική ως μια συμπληρωματική θεραπεία στην φαρμακοθεραπεία για σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια. Ακόμη βρίσκει εφαρμογή σε ψυχολογικά προβλήματα όπως οι δυσκολίες στις σχέσεις και στο γάμο ή ο εθισμός στο σεξ, στο ίντερνετ ή στα τυχερά παιχνίδια.
Η Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) έχει επεκταθεί για εφαρμογή και για τους εφήβους και τα παιδιά, ζευγάρια, και οικογένειες. Η αποτελεσματικότητά της επεκτείνεται στην συμπληρωματική θεραπεία ιατρικών διαταραχών με έντονο ψυχοσωματικό στοιχείο, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, η υπέρταση, η ινομυαλγία, η κατάθλιψη μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου, ο διαβήτης, η ημικρανία, και ψυχοσωματικών νοσημάτων όπως οι χρόνιες διαταραχές πόνου.
Σε αντίθεση με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, η γνωστική θεραπεία είναι συνήθως πιο συγκεντρωμένη στο παρόν, διαρκεί ένα σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα και επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα στην επίλυση προβλημάτων στο εδώ και τώρα. Επιπλέον, οι ασθενείς βοηθούνται στο να μάθουν συγκεκριμένες δεξιότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Αυτές οι δεξιότητες προκύπτουν μέσα από τον προσδιορισμό διεργασιακών λαθών τους στη σκέψη, την τροποποίηση βαθύτερων πεποιθήσεων, που ονομάζουμε «σχήματα» και τελικά την αλλαγή των προτύπων συμπεριφοράς ως προς τους άλλους.